වැවක තිබිය යුතු ප්‍රධාන කොටස්

01. බිසෝ කොටුව

බිසෝ කොටුවක් දැකිය හැක්කේ විශාල වැව් වලයි. පීඩනයෙන් වැඩි ජල කඳක් සොරොව්වකින් පමණක් පිටතට ගැනීමේදී සිදු වන හානිය වැලැක්වීමට බිසෝකොටුව නිර්මාණය කර ඇත. මෙය සොරොව්වේ ඉදිකළ ප්‍රධාන කොටසක් වන අතර ගැඹුරු හතරැස් ලිඳක හැඩයට නිර්මාණය කර ඇත. වැවෙන් ජලය ඉවත් කිරීමේදී බිසෝ කොටුවේ පතුලේ සිට වැව් කන්ඩිය හරහා ජලය වැවෙන් පිටට ගෙන යනු ලබයි.

02. වැව් බැම්ම

සාමාන්‍යයෙන් ජලය රැස් කර ගන්නේ දිය පාරක් හරස් කර බැම්මක් බැඳීමෙනි. එය වැව් බැම්ම වේ. බොහෝ විට මෙය කඳු ගැට දෙකක් සම්බන්ධ කරමින් නිර්මාණය කර ඇත. වැව් බැම්මක පතුළ මුදුනට වඩා පළල්ව සකසයි. මෙය අර්ධ කවාකාර හැඩයෙන් නිර්මාණය කරන්නේ ජලය මඟින් ඇති වන පීඩනයට ඔරොත්තු දීම සඳහාය.

03. සොරොව්ව

වැවේ ජලය ඇල මාර්ග වලට නිකුත් කිරීමට සොරොව්ව නිර්මාණය කර ඇත. සොරොව්ව ප්‍රධාන කොටස් දෙකකි

• ගොඩ සොරොව්ව – තෙත් බිම් වලට ජලය මුදා හරී.
• මඩ සොරොව්ව – වැවට ඇතුළුවන රොන්මඩ ඉවත් කරයි. 

04. සළපනාව

මෙය ඉදි කරන ලද්දේ වැව් බැම්මේ ආරක්ෂාවටයි. වැව් බැම්මේ ඇතුළු පැත්තේ බැවුමේ කළුගල් පුවරු අතුරා මෙය සකස් කරයි. මෙමඟින් රළ පහරට වැව් බැම්ම සේදී යාම වැළකේ.

05. ඇතුළු වාන හා පිට වාන

වැවට බාහිරින් සැපයෙන ජලය ඇතුළුවාන හරහා වැවට ලබාගැනීම සිදු කරයි. වැවට රොන්මඩ ගලා ඒම වැලැක්වෙන්නේ මෙම බැම්ම නිසා සෑදෙන කුඩා ජලාශයකට ඒවා එකතු වීම නිසයි. එම නිසා මෙය පෙරහනයක් ලෙසත් හඳුන්වයි.

වැවක අතිරික්ත ජලය පිට කරන ස්ථානය පිටවානයි. මෙය වැව් බැම්මේ කෙළවරක නිර්මාණය කර ඇත. පිටවානෙන් ඉවත්කරන ජලය ඉවතට ගෙන යන්නේ ඇල මාර්ග හරහායි.

06. කළිඟු බැමි

වැවක පිටවානට ඇතුලතින් මේවා යොදා ඇත. වැව් බැම්මට ලම්බහකව යොදා ඇති මෙම බැමි මගින් පිටවාන කැඩී ගිය අවස්ථාවක වැවේ ජලය සම්පුර්ණයෙන්ම හිස් වීම වැළකේ.

07. වැව් තාවුල්ල

වැව වටා පිහිටි ප්‍රදේශය වැව් තාවුල්ල ලෙස දැක්වේ. මෙහි හොඳින් තෙතමනය ඇති නිසා තණ වර්ග, විවිධ පැළෑටි හා ශාක වර්ග දක්නට ලැබේ.

08. ඉහත්තාව

වැවේ පෝෂක ප්‍රදේශය ඉහත්තාව නමින් හැඳින්වේ. මෙහි ඇත්තේ වනාන්තරයයි. ඉහත්තාවේ ඇති වනාන්තරයෙන් ජල ධාරා පෝෂණය වේ. මෙම ජලධාරා මඟින් වැවට අඛණ්ඩව ජලය ලැබේ. පැරැන්නන් ඉහත්තාව ආරක්ෂා කළේ එය විනාශ වීම නිසා වැවේ ජල මට්ටම පහළ ගොස් ඔවුන්ගේ වගාවන්ට ජල සැපයුම හිඟ වී ඒවා හානි වීම වලක්වා ගැනීමටයි.

කවරයේ පින්තුරය – panoramio.com